ผู้ป่วย อัลไซเมอร์ ไม่ยอมนอน ถือเป็นโรคที่พบเจอบ่อยมากทีเดียวสำหรับโรคอัลไซเมอร์ในผู้สูงอายุ แม้จะไม่ใช่อาการทางสมองที่พบเจอในผู้สูงวัยทุกคน แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้เลยว่า ผู้สูงอายุหลายๆ ท่านต้องเจ็บปวดและใช้ชีวิตประจำวันค่อนข้างยากลำบากเนื่องจากภาวะอาการของโรคนี้ โดยเฉพาะกิจกรรมง่ายๆ ไม่ว่าจะเป็น การกิน การแต่งตัว และ การนอน เป็นต้น โดยเมื่อกล่าวถึงการนอนของผู้สูงอายุในโรคอัลไซเมอร์นั้น ถือว่าค่อนข้างดูแลยากมากทีเดียว หากบุตรหลานไม่เข้าใจในภาวะอาการ
ผู้ป่วย อัลไซเมอร์ ไม่ยอมนอน ผู้สูงอายุมีอาการเช่นนี้ ต้องดูแลอย่างไร?
เป็นที่ทราบกันดีว่าโรคอัลไซเมอร์ เป็นภาวะอาการทางสมองที่เปลี่ยนแปลงไปในผู้สูงอายุ โดยต้องกล่าวก่อนว่าผู้สูงอายุทุกคนไม่ได้เป็นโรคนี้กันทุกคน แต่ก็ไม่ควรเป็นอาการที่บุตรหลานทุกคนจะปล่อยปละละเลยได้เช่นกัน อย่างไรก็ดีอาการที่แสดงออกของภาวะทางสมองนี้ไม่ได้เพียงแสดงออกถึงความขี้หลงขี้ลืมเท่านั้น จำอะไรได้เพียงสั้นๆ เท่านั้น แต่ยังรวมไปถึงกิจกรรมอื่นๆ ในชีวิตประจำวันด้วย นั่นจึงเป็นเหตุผลที่ว่าทำไมผู้สูงวัยในโรคนี้จึงจำเป็นต้องมีคนดูแลอยู่เสมอ
อัลไซเมอร์ ส่งผลต่อพฤติกรรมในชีวิตประจำวันของผู้สูงอายุบ้าง?
จากที่กล่าวไปข้างต้นว่าแม้อัลไซเมอร์จะดูเป็นภาวะที่แสดงออกถึงอาการหลงลืมเสียมาก แต่ก็ความหลงลืมนี่เองที่ทำให้ ภาวะอารมณ์ และ การใช้ชีวิตของพวกท่านแปรปรวนกันเป็นอย่างมาก เช่น
การรับประทานอาหาร
สำหรับ การกิน นั้น ถือปัญหาที่พบบ่อยคือ จำไม่ได้ว่ากินอาหารไปแล้ว ไม่รู้จักวิธีการใช้ช้อนส้อม ปัญหาในการกลืน การเคี้ยวหรืออาจต้องป้อนอาหาร
การแต่งกาย
ปัญหาการแต่งตัว ที่มักพบ คือ จำไม่ได้ว่าเก็บเสื้อผ้าไว้ที่ไหน ไม่ทราบว่าจะต้องใส่อะไรก่อน – หลัง ไม่ทราบวิธีการใส่ ไม่รู้ว่าเสื้อผ้ามีเอาไว้ทำอะไร เป็นต้น
การลืมรับประทานยาประจำตัว
ผู้สูงอายุที่มีภาวะอาการ อัลไซเมอร์ หรือ สมองเสื่อม ส่วนใหญ่ต้องกินยาเป็นประจำ ผู้ที่เป็นโรคสมองเสื่อมอาจกินยามากเกินไปพอ ๆ กับไม่ได้กิน เพราะจำไม่ได้ว่ากินยาแล้วหรือยัง
การขับถ่าย
ปัญหาที่มักพบ คือ ผู้สูงอายุมักจะไม่รู้ว่าเมื่อไรจึงจะใช้ห้องนํ้า อาจกลั้นอุจจาระไม่ได้ หาห้องนํ้าไม่พบเข้าไปในห้องนํ้าแล้วไม่รู้ว่าจะทำอย่างไรและอาจถึงขั้นขับถ่ายไม่เป็นที่
การนอน
ปัญหาการนอน ปัญหาที่มักพบคือการไม่ยอมนอนตอนกลางคืน เดินไปเดินมา และการนอนหลับมากในตอนกลางวัน
ทำไมผู้ป่วยสูงอายุในโรคอัลไซเมอร์ จึงนอนหลับยาก?
หากจะกล่าวกันตามจริง ในทางการแพทย์นั้นก็ยังไม่ทราบสาเหตุแน่ชัดว่าทำไมผู้ป่วยโรคอัลไซเมอร์ ถึงมีการเปลี่ยนแปลงเรื่องการนอนหลับ แต่เชื่อว่าการเปลี่ยนแปลงเรื่องการนอนหลับเป็นผลมาจากการเปลี่ยนแปลงทางสมอง เนื่องจาก ผู้สูงอายุที่เริ่มมีสมองเสื่อมในระยะแรกจะมีอาการนอนไม่หลับได้ เพิ่มจากอาการขี้หลงขี้ลืม หรือพฤติกรรมที่เปลี่ยนแปลงไป ส่วนสาเหตุของสมองเสื่อมในผู้สูงอายุไทยมักเกิดจากการอุดตันของเส้นโลหิตในสมองที่เกิดซ้ำกันหลายๆ ครั้ง อาจจะมีหรือไม่มีอาการของอัมพาตร่วมด้วยก็ได้ นอกจากนั้นภาวะซึมเศร้าก็เป็นสาเหตุของการนอนยากในผู้สูงอายุได้ โดยผู้ป่วยมักจะมีลักษณะที่เข้านอนได้ตามปกติ แต่ตื่นขึ้นกลางดึกเช่น ตี 3-4 แล้วไม่สามารถนอนต่อได้อีก
ลักษณะอาการ
ลักษณะอาการของผู้สูงอายุในภาวะโรคนี้สามารถแสดงออกทางการนอนได้หลายอาการด้วยกัน เช่น
- นอนหลับยาก
- ตื่นในเวลากลางคืน
- นอนนึ่งๆ ไม่เป็นต้องคอยเรียกคนดูแล
- มีการหงีบหลับในเวลากลางวัน
- กระสับกระส่าย หงุดหงิดเวลาบ่ายๆหรือเย็นๆ
- ทั่วๆไปในเวลากลางคืนจะตื่นประมาณร้อยละ40ของเวลา คนที่เป็นมากจะตื่นกลางคืนและหลับกลางวัน
แนวทางการดูแลเมื่อผู้สูงอายุเกิดอาการ
หากบุตรหลานไม่แน่ใจว่าควรดูแลเบื้องต้นอย่างไร สามารถทำตามได้ก่อน ตามวิธีต่างๆ ดังนี้
- คอยเตือนผู้สูงอายุเมื่อใกล้ถึงเวลานอน
- พยายามหลีกเลี่ยงการนอนระหว่างวัน แต่อาจให้งีบหลับได้ในช่วงหลังอาหารกลางวัน แต่ไม่ควรเกินบ่าย 3 โมงเย็น ไม่เกิน 30 นาที
- หลีกเลี่ยงคาเฟอีน (ชา กาแฟ) นํ้าอัดลม เครื่องดื่มชูกำลัง
- ถ้าไม่นอนหลายคืนควรปรึกษาแพทย์ ไม่ควรให้ยานอนหลับเอง
- พยายามจัดเวลานอนให้เป็นเวลา
- มีแสงสว่างเพียงพอในห้องนอน
- กระตุ้นให้มีกิจกรรมการเคลื่อนไหวอย่างสม่ำเสมอ เช่น พาเดินเป็นประจำในช่วงเช้า และช่วงเย็น
อย่างไรก็ดี ต้องขอเน้นย้ำอีกครั้งว่าผู้สูงอายุในภาวะโรคนี้จำเป็นต้องได้รับการดูแลที่ค่อนข้างต้องได้รับความเอาใจใส่มากทีเดียว เนื่องจากภาวะอาการของอัลไซเมอร์สามารถส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวันเป็นอย่างมาก หากท่านต้องอยู่บ้านเพียงลำพังอาจเกิดเหตุอันตรายกับท่านได้ ดังนั้น หากบุตรหลานรู้ตัวว่าตนเองอาจไม่สะดวกดูแลในระหว่างวัน ก็สามารถพาท่านเข้ารับการดูแลที่ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุในระหว่างที่ไม่อยู่บ้าน หรืออาจสลับกันดูแลภายในครอบครัวในระหว่างวัน ไม่ควรปล่อยพวกท่านไว้เพียงลำพัง
บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ
บทความอื่นๆ
ผู้ป่วย อัลไซเมอร์ ไม่ยอมนอน ดูแลอย่างไรดี?
ปวดศีรษะจากกล้ามเนื้อเกร็งตัว ในผู้สูงอายุ อันตรายหรือไม่ รักษาอย่างไร?
5 ท่า บริหาร หัวใจ ผู้ สูงอายุ ช่วยให้ผู้สูงวัยหัวใจแข็งแรง