เส้นเลือดในสมองตีบ จําใครไม่ได้ ผู้สูงวัยมีอาการเช่นนี้ ดูแลอย่างไร?

เส้นเลือดในสมองตีบ จําใครไม่ได้ เป็นหนึ่งในอาการที่น่าเป็นห่วงสำหรับ การหลงลืม วัน เวลา หรือลืมคนในครอบครัว โดยอาการดังกล่าวไม่ได้มาจากอัลไซเมอร์ในผู้สูงอายุแต่อย่างใด แต่มาจากภาวะเส้นเลือดสมองตีบ หนึ่งในโรคที่น่าเป็นห่วงในผู้สูงอายุที่บุตรหลานไม่ควรละเลย เพราะหากผู้สูงอายุท่านใดเกิดอาการที่รุนแรง ก็อาจทำให้ผู้สูงวัยท่านนั้นๆ ถึงขั้นเสียชีวิตเลยก็เป็นได้ ดังนั้น จึงควรดูแลพวกท่านไว้ตั้งแต่เนิ่นๆ เพราะจะส่งผลที่ดีกว่าให้แก่ตัวผู้สูงวัยเอง

เส้นเลือดในสมองตีบ จําใครไม่ได้ หากผู้สูงวัยมีอาการเช่นนี้ ทำอย่างไรดี?

ก่อนอื่นต้องแจ้งก่อนว่า อาการจำใครไม่ได้ ลืม วัน เวลา เช่นนี้ สามารถมาได้จากโรคหลอดเลือดตีบได้เช่นเดียวกัน แม้จะดูมีลักษณะอาการที่แสดงออกมาคล้ายกับโรคอัลไซเมอร์ แต่ก็มีความต่างกันอยู่ บุตรหลานควรรีบหาสาเหตุที่แท้จริงเพื่อที่จะได้หาแนวทางรักษาที่ถูกต้อง เพราะหากรักษาช้าหรือผิดจุดอาจทำให้ผู้สูงวัยเสียชีวิตได้เลยทีเดียว

“โรคสมองเสื่อม” หลัง “ภาวะเส้นเลือดตีบ”

หลายคนมักจะนึกถึงแต่โรคอัลไซเมอร์เท่านั้น แต่ความจริงแล้ว รู้ไหมว่า โรคสมองเสื่อมเกิดจากภาวะของโรคหลอดเลือดสมองได้เหมือนกันซึ่งจะเรียกว่า สมองเสื่อมจากโรคหลอดเลือดสมอง มีการศึกษาอุบัติการณ์ของโรคสมองเสื่อมตามหลังโรคหลอดเลือดสมองในประชากรไทย พบว่าเกือบครึ่งหนึ่งของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง ไม่ว่าจะเป็นหลอดเลือดสมองแตก ตีบ ตัน เมื่อเวลาผ่านไปจะมีอาการสมองเสื่อมตามมาโดยอาจเกิดหลังจากโรคหลอดเลือดสมองตั้งแต่ 3 เดือนไปจนถึง 9 ปี

ปัจจัยเสี่ยงและสาเหตุการเกิดโรคสมองเสื่อมหลังโรคหลอดเลือดสมอง

การเกิดโรคสมองเสื่อมตามหลังโรคหลอดเลือดสมองนั้น เกิดจากผู้ป่วยมีอาการโรคหลอดเลือดสมองขึ้นก่อน โดยแบ่งได้เป็น หลอดเลือดสมองตีบหรือตัน กับหลอดเลือดสมองแตก ซึ่งมีสาเหตุดังนี้

หลอดเลือดสมองตีบหรือตัน

เกิดจากผนังหลอดเลือดในสมองตีบ เพราะมีก้อนไขมันพอกหนาสะสม จนเลือดไหลผ่านไม่ได้หรือผ่านได้น้อย ทำให้เลือดไม่ไหลไปเลี้ยงสมองหรือไปเลี้ยงไม่พอ เมื่อสมองขาดเลือดก็จะหยุดทำงาน และเกิดความเสียหายบางส่วน ซึ่งภาวะหลอดเลือดสมองตีบนี้จะเกิดขึ้นแบบช้าๆ และสะสม อาจทำให้ผู้ป่วยหรือคนใกล้ชิดไม่ทันสังเกตความผิดปกติ หรือในอีกกรณีคือหลอดเลือดสมองอุดตัน เพราะมีลิ่มเลือดจากส่วนอื่นๆ ไหลไปปิดกั้นทางเดินของหลอดเลือดที่จะไปเลี้ยงสมอง ทำให้สมองขาดเลือดแบบฉับพลัน อาจเกิดอาการที่เห็นได้ชัดเจนคือ แขนขาอ่อนแรง ปากเบี้ยว พูดไม่ชัด หรือทรงตัวไม่ได้ ในกรณีนี้หากไม่ได้รับการรักษาโดยให้ยาละลายลิ่มเลือด หรือผ่าตัดลากเอาก้อนเลือดออกภายในเวลา 4.5 ชั่วโมง อาจทำให้สมองบางส่วนเสียหาย และเกิดภาวะอัมพฤกษ์อัมพาต

หลอดเลือดสมองแตก

อาจเกิดจากผนังหลอดเลือดเปราะบาง หรือยืดหยุ่นไม่เพียงพอ หรือเรียกว่าหลอดเลือดแข็งตัว เมื่อเกิดแรงดันที่ผิดปกติ เช่น ความดันเลือดสูง ทำให้ผนังหลอดเลือดส่วนที่ไม่แข็งแรงเกิดปริแตก เลือดออกในสมอง ส่งผลให้เนื้อเยื่อสมองส่วนนั้นๆ ถูกทำลาย หรืออีกสาเหตุคือเกิดอุบัติเหตุกระทบกระเทือนศีรษะอย่างรุนแรงจนเลือดออกในสมอง ในกรณีหลอดเลือดสมองแตกนี้ มักจะต้องทำการผ่าตัดเพื่อนำเลือดที่คั่งในสมองออกอย่างรวดเร็วที่สุด

ใครบ้างที่เสี่ยงต่อการเป็นภาวะสมองเสื่อมจากเส้นเลือดสมองตีบ?

ได้แก่ ผู้ที่เป็นโรคหัวใจบางประเภท เช่น คนที่เป็นโรคหัวใจเต้นผิดจังหวะ ทำให้เกิดลิ่มเลือดที่หัวใจไปอุดตันเส้นเลือดสมอง ก็ทำให้สมองเสื่อมได้ รวมถึงโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง ก็มีส่วนที่ทำให้เกิดโรคหลอดเลือดสมองได้

ในกลุ่มคนที่มีโรคประจำตัวอย่างเบาหวาน ความดัน ไขมันอุดตัน คนกลุ่มนี้จะมีความเสี่ยง เพราะหลอดเลือดเสื่อมง่ายกว่าคนทั่วไป โดยปกติของหลอดเลือดจะสามารถหดและขยายได้ แต่ในคนที่มีโรคประจำตัวดังกล่าวถ้าหากควบคุมได้ไม่ดี จะทำให้ตัวหลอดเลือดที่มีความสามารถในการหดและขยายลดลง เกิดการตีบแข็ง ตีบตัน และทำให้เกิดภาวะสมองเสื่อมได้ และถึงแม้ว่าส่วนมากโรคนี้จะเกิดกับผู้สูงอายุ แต่ในคนอายุน้อยก็สามารถเป็นโรคนี้ได้ โดยอาจเกิดจากอาหารการกินและพฤติกรรมอื่นๆ อย่างในคนที่สูบบุหรี่ก็มีความเสี่ยงเช่นกัน

ลักษณะอาการ

• เคลื่อนไหวช้า กล้ามเนื้ออ่อนแรง
• ถามคำถามเดิมซ้ำๆ หรือไม่สามารถตอบคำถามง่ายๆ ได้ ต้องใช้เวลานานในการตอบคำถาม
• จำสถานที่ต่างๆ ในบ้านไม่ได้ เช่น ห้องน้ำ ห้องครัว
• จำวันเวลาไม่ได้ เช่น วัน เดือน ปี

แนวทางการดูแลผู้สูงวัยที่ป่วยในภาวะนี้ คือ…

การป้องกัน ถ้าทราบว่ามีปัจจัยเสี่ยงอะไรก็ต้องลดปัจจัยเสี่ยงนั้นๆ โดยการควบคุมพฤติกรรมที่จะทำให้เกิดความเสี่ยง เช่น การรับประทานอาหาร ลดหวาน ลดเค็ม ลดมัน ออกกำลังกาย พักผ่อนให้เพียงพอ ถ้าสูบบุหรี่ก็เลิกบุหรี่ หรือถ้าอ้วนก็ให้ลดความอ้วน นอกจากนี้ถ้าเริ่มรู้สึกว่าคนไข้ผิดปกติให้รีบนำพบแพทย์ เพื่อรักษาแต่ต้น ป้องกันไม่ให้อาการรุนแรง ทั้งนี้ในส่วนของคนในครอบครัวสำคัญมาก คือจะต้องเข้าใจผู้ป่วย เพราะคนไข้กลุ่มนี้ส่วนใหญ่จะสูญเสียความมั่นใจได้ง่าย ฉะนั้นการให้กำลังใจเป็นเรื่องที่สำคัญ

คนไข้โรคหลอดเลือดสมองสามารถแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่

กลุ่มแรก: กลุ่มที่เป็นโรคหลอดเลือดสมองเฉียบพลัน

อาจทำให้เกิดอัมพฤกษ์ อัมพาต ต้องรีบพบแพทย์ทันที เช่น อัมพฤกษ์อัมพาตจากลิ่มเลือดไปอุดตันในหลอดเลือด ปัจจุบันทางการแพทย์มียาละลายลิ่มเลือดให้กลับมาเป็นปกติ แต่ต้องได้รับการรักษาแบบทันท่วงที ภายใน 4-5 ชั่วโมง หรือ 4 ชั่วโมงครึ่ง หากคนไข้ได้รับยาเร็วผลการรักษาจะดีกว่าผู้ที่ได้รับยาช้า

กลุ่มที่สอง: กลุ่มที่มีอาการส่อแววว่าจะเป็นโรคสมองเสื่อม

อาจมีความจำที่ลดลง ให้ญาติรีบพาไปพบแพทย์ เพื่อหาสาเหตุว่าเกิดจากอะไร เพราะภาวะสมองเสื่อมจากอัลไซเมอร์และจากโรคหลอดเลือด ใช้ยาไม่เหมือนกัน หากไปพบแพทย์ตั้งแต่ต้นจะเป็นผลดี คือแพทย์จะรักษาได้ทันท่วงที

การรักษาด้วยเครื่องกระตุ้นสมองด้วยแม่เหล็กไฟฟ้า (TMS) จาก รักษ์คุณโฮมแคร์

นอกจากการบริการการทำกายภาพบำบัดในผู้สูงอายุแบบเฉพาะทางแล้ว ทางรักษ์คุณยังมีบริการเครื่องกระตุ้นสมองที่สามารถช่วยรักษาโรคระบบประสาทในผู้สูงอายุอย่างหลากหลาย พร้อมทีมงานแพทย์ผู้เชี่ยวชาญที่มีความชำนาญคอยดูแล

เครื่อง TMS คืออะไร?

คือ เครื่องกระตุ้นเซลล์สมองด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า โดยใช้หลักการการเกิดสนามแม่เหล็กไฟฟ้า ตามหลักการของ Faraday เมื่อปล่อยกระแสไฟฟ้าผ่านขดลวด (หัว Coil ของเครื่อง) จะเหนี่ยวนำทำให้เกิดสนามแม่เหล็ก ผ่านกะโหลกศีรษะ ลงไปกระตุ้น ตัวกลางที่มีคุณสมบัตินำไฟฟ้าได้ คือ เซลล์ประสาท ซึ่งเปรียบเสมือน ขดลวดเหนี่ยวนำที่สอง จึงทำให้เกิดกระแสไฟฟ้าไหลเวียนในสมองได้ โดยที่เราไม่ต้องผ่านกระแสไฟฟ้าเข้าสู่สมองโดยตรง