“โรคกระดูกพรุนในผู้สูงวัย” ภัยร้ายที่มองไม่เห็น

“กระดูกพรุน” โรคที่มาพร้อมกับอายุที่มากขึ้น แน่นอนว่าเมื่อเริ่มเข้าสู่วัยชราระบบในร่างกายหรืออวัยวะต่างๆ ก็เริ่มถดถอยลงไปตามการเวลา ซึ่งเราทุกคนไม่สามารถห้ามเรื่องนี้ได้ หากแต่สิ่งที่เราทำได้คือการหมั่นคอยดูแลคอยรักษาให้แข็งแรง โดยเฉพาะเรื่องกระดูกที่บุตรหลานต้องคอยเฝ้าระวังและเอาใจใส่ให้กับคุณพ่อคุณแม่หรือผู้สูงอายุในครอบครัวเป็นอย่างมาก เนื่องจากเป็นระบบที่สำคัญและหากเกิดปัญหากับระบบนี้ขึ้นก็จะส่งผลถึงการใช้ชีวิตประจำวันโดยตรงนั่นเอง

“กระดูกพรุน” ในผู้สูงอายุคืออะไร มีสาเหตุจากอะไร?

ทุกคนทราบหรือไม่ว่าโรคกระดูกประเภทนี้พบในผู้สูงวัยของประเทศไทยเพิ่มขึ้นเฉลี่ยปีละ 5 แสนคนแล้ว นั่นเป็นสัญญาณเตือนเกี่ยวกับการก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงของประเทศเราว่าเป็นสิ่งที่น่าเป็นห่วง อีกทั้งบุคคลที่อยู่ในวัยนี้ยังมีการเสื่อมถอยเกี่ยวกับระบบอื่นๆ ด้วยซึ่งก็เป็นการยากที่จะใช้ชีวิตให้แข็งแรงเหมือนวัยอื่นๆ ทั้งนี้ ด้วยเหตุที่ว่าโรคกระดูกประเภทนี้เป็นภัยเงียบในผู้สูงวัยเนื่องจากไม่มีอาการที่แน่ชัดบ่งบอกว่าจะเกิดขึ้นเมื่อไหร่ ดังนั้นลูกหลานจึงต้องคอยดูแลให้ผู้ใหญ่ในบ้านก่อนที่มันจะเกิดขึ้น

ลักษณะอาการ

ภาวะนี้โรคชนิดหนึ่งซึ่งมวลกระดูกลดน้อยลง มักเกิดกับสตรีวัยหมดประจำเดือน หรือผู้ชายอายุมากกว่า 65 ปีขึ้นไป เกิดจากอัตราการสร้างและการทำลายกระดูกที่ไม่สมดุลกัน โดยปกติแล้วร่างกายมนุษย์จะมีการสร้างและทำลายกระดูกอยู่ตลอดเวลาและอยู่ในสมดุล แต่มีบางภาวะที่อาจส่งผลให้การสร้างและทำลายมวลกระดูกผิดปกติ เช่น ในคนที่หมดประจำเดือน ฮอร์โมนเพศหญิงลดน้อยลง ส่งผลให้มีการทำลายกระดูกมากขึ้นและสร้างได้น้อยลง มวลกระดูกโดยรวมจึงลดน้อยลงกลายเป็นภาวะกระดูกเสื่อมในที่สุด

การสังเกตผู้สูงอายุว่ามีแนวโน้มของการเป็นโรคนี้หรือไม่

• วัดส่วนสูงอยู่เสมอ

หากพบว่าท่านเตี้ยลงกว่าตอนวัยหนุ่มหรือวัยสาวมากกว่า 4 เซนติเมตร ควรพบแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญ

• ลองทบทวนว่าผู้สูงอายุท่านนั้นๆ เคยกระดูกหักง่ายมาก่อนหรือไม่

มีกระดูกหักง่ายในครอบครัวหรือไม่ หากใช่ควรพบแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญเพื่อตรวจละเอียด

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรค

• เพศ

เกิดขึ้นในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย ผู้หญิงเมื่อเข้าสู่วัยหมดประจำเดือน ฮอร์โมนเอสโตรเจนก็ลดลง ทำให้เนื้อกระดูกลดลงตามไปด้วย

• อายุที่มากขึ้น

ในผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 65 ปีขึ้นไป ทั้งหญิงและชาย เซลล์สร้างกระดูกมีจำนวนลดลงไม่เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย ทำให้กระดูกบางและเสื่อมลง

• กรรมพันธุ์

หากญาติใกล้ชิดทางสายเลือดมีประวัติป่วยเป็นโรคกระดูกชนิดนี้ก็มีความเสี่ยงที่จะได้รับโรคดังกล่าวด้วย

• สูบบุหรี่

สารพิษในควันบุหรี่ลดการทำงานของเซลล์สร้างกระดูก

• การใช้ยาบางชนิดเป็นประจำ

เช่น ยาสเตียรอยด์ ยากันชักบางชนิด หากจำเป็นต้องใช้ยาเหล่านี้เป็นเวลานานควรปรึกษาแพทย์ก่อนเสมอ

• การบริโภคอาหาร

กินอาหารที่มีแคลเซียมไม่เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย หรือกินอาหารที่ทำให้แคลเซียมเสียสมดุล อย่างอาหารจำพวกโปรตีนจากเนื้อสัตว์ซึ่งมีความเป็นกรดสูง ดื่มน้ำอัดลม กาแฟ หรือเครื่องดื่มแอลกอฮอล์

• ขาดการออกกำลังกาย

ขยับร่างกายน้อยหรือไม่ขยับร่างกาย เซลล์สลายกระดูกก็เพิ่มจำนวนและทำงานมากขึ้น

วิธีการป้องกันให้กับผู้สูงอายุ

• เดินเล่นออกรับแสงแดด

จะช่วยให้ร่างกายสังเคราะห์วิตามินดีซึ่งเป็นฮอร์โมนกระตุ้นการสร้างกระดูกได้

• รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่

และต้องอยู่ในปริมาณที่พอเหมาะทุกวัน โดยเฉพาะอาหารที่มีแคลเซียมสูงควรรับประทานให้เพียงพอในแต่ละวัน

• หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่ไม่ควร

เช่น แอลกอฮอล์หรือน้ำอัดลม และเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน เช่น กาแฟ ชา

• ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ

เช่น เต้นแอโรบิก การเดินเร็ว การเดินสลับวิ่ง หมั่นตรวจสุขภาพและความพร้อมของร่างกายอยู่เสมอ

• ผู้ที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยง

เช่น ผู้สูงอายุ หญิงวัยหมดประจำ ผู้ที่ใช้ยาสเตียรอยด์เป็นเวลานาน ๆ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจกรองโรคกระดูกต่างๆ

• ไม่สูบบุหรี่

• รักษาน้ำหนักตัวอย่าให้ต่ำกว่าเกณฑ์

อย่างไรก็ดี การรักษาโรคกระดูกชนิดนี้สามารถป้องกัน โดยหลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงดังที่กล่าวมา และป้องกันการหกล้มหากทราบว่าผู้สูงอายุมีปัญหากระดูกบางหรือเสื่อม ควรรับประทานยาเพิ่มความหนาแน่นของกระดูกภายใต้การดูแลตามคำแนะนำของแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น ควรเลือกรับประทานอาหารที่มีแคลเซียมสูง การออกกำลังกายเป็นประจำจะช่วยทำให้กระดูกหนาแน่นและแข็งแรงขึ้นหรือควรเสริมด้วยแคลเซียมชนิดเม็ดเพื่อบำรุงกระดูกนั่นเอง

บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ

8 โรคผู้สูงอายุที่ควรระวัง มีอะไรบ้าง?

พลัดตกหกล้ม อุบัติเหตุในผู้สูงอายุที่ต้องระวัง

ไม้เท้าผู้สูงอายุเลือกอย่างไร 3 วิธีช่วยเลือกให้เหมาะ