“ผิวแห้งคัน” ผู้สูงอายุ มีปัญหาผิวเช่นนี้ นับเป็นเรื่องปกติหรือไม่? จริงอยู่ที่เมื่อผู้สูงอายุมีอายุที่เพิ่มมากขึ้น ระบบต่างๆ ก็จะเสื่อมสมรรถภาพลง รวมถึงผิวพรรณที่หย่อนคล้อยไปตามกาลเวลา อย่างไรก็ดี ปัญหาผิวเช่นนี้เกิดขึ้นได้กับคนในทุกเพศทุกวัย อีกทั้งยังมีหลายปัญหาที่แตกแขนงกันออกไป เนื่องจากแต่ละคนนั้นมีสภาพผิวที่ไม่เหมือนกันและอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ต่างกันนั่นเอง แต่ ปัญหาผิวแห้ง มักจะเป็นปัญหาที่พบบ่อยในผู้สูงวัยที่ลูกหลานควรใส่ใจไม่ปล่อยละเลยให้เป็นปัญหาผิวเรื้อรัง
ผิวแห้งคัน ผู้สูงอายุ มีปัญหาผิวเช่นนี้เกิดจากอะไร และดูแลอย่างไรดี?
อาการคันผิวหนังเป็นอาการที่ผู้สูงอายุเป็นกันมาก สาเหตุส่วนใหญ่เกิดจากผิวแห้ง แต่ยังอาจเกิดจากสาเหตุอื่นๆได้เช่น ผื่นแพ้สารเคมี การระคายเคือง การติดเชื้อราที่ผิวหนัง (เช่น เกลื้อน หรือ ส่า ) การติดเชื้อหิด โลน แมลงสัตว์กัดต่อย พยาธิในลำไส้ โรคเลือดข้น โรคตับ โรคไต โรคเบาหวาน โรคไทรอยด์ โรคมะเร็ง (เช่นมะเร็งต่อมน้ำเหลือง) หรืออาจเกิดจากปฏิกิริยาต่อยาบางชนิดได้
สาเหตุที่ทำให้สภาพผิวของผู้สูงอายุเกิดความแห้ง
ผิวหนังคันแห้งลอก(Xerotic skin) เนื่องจากมีน้ำมันที่เคลือบผิวลดลง เกิดการสูญเสียน้ำในผิว ทำให้ผิวขาดความชุ่มชื้น รวมทั้งต่อมไขมันผลิตน้ำมันลดลง ผิวหนังจะมีลักษณะแห้งเป็ยขุยขาวร่วมกับมีอาการคัน อาการจะพบได้มากในคนที่สภาพผิวแห้งเป็นพื้นฐาน ถ้าไม่ได้รับการดูแลอาจกลายเป็นผิวหนังแห้งอักเสบ (Xerotic eczema) ผิวหนังจะแดงสากเป็นขุยลอก ร่วมกับมีอาการคันนั่นเอง
ปัจจัยที่ทำให้สภาพผิวของผู้สูงอายุมีปัญหา
-
ปัจจัยภายใน (intrinsic factor)
เช่น ผู้สูงอายุ ผู้หญิงวัยหมดประจำเดือน โรคไต ขาดฮอร์โมนไทรอยด์ ขาดสารอาหาร ขาดน้ำ หรือได้รับยาบางอย่างในการรักษาโรคเช่น ยาขับปัสสาวะ กรดวิตามินเอ
-
ปัจจัยภายนอก (extrinsic factor)
เช่น ความชื้นในอากาศต่ำ ฤดูหนาว อยู่ในห้องแอร์ อาบน้ำบ่อยๆ หรือสัมผัสสารที่มีความเป็นกรดด่าง เช่นสบู่ที่มีความเป็นด่าง หรือน้ำยาทำความสะอาดที่มีแอลกอฮอล์ รวมถึงการใส่เสื้อผ้าที่มีความหยาบกระด้างกับผิวหนัง
ลักษณะอาการ
ภาวะผิวแห้งในผู้สูงอายุเกิดจากการผลิตไขมันที่ผิวหนังที่ไม่เพียงพอ ทำให้ผิวหนังไม่สามารถเก็บกักน้ำและไขมันไว้ได้ตามปกติ ซึ่งภาวะผิวแห้งเพียงเล็กน้อยจะไม่แสดงอาการชัดเจน แต่ถ้ามีอาการเริ่มกำเริบมากขึ้นจะมีอาการคัน ระคายเคืองที่ผิวหนังบริเวณหน้าแข้ง ต้นขา แขน และลำตัว หลีกเลี่ยงการถู แกะ เกา การใช้ผลิตภัณฑ์ที่ให้เกิดการระคายเคือง เพราะจะทำให้เกิดเป็นผื่นผิวหนังอักเสบ โดยสังเกตจากอาการจะพบผื่นสีแดง ไม่เรียบ และมีสะเก็ดแห้งแตกลอก ในบางกรณีที่มีอาการรุนแรงอาจพบมีน้ำเหลืองไหลร่วมด้วย
ปัญหาผิวที่ผู้สูงอายุอาจพบเจอ
นอกจาก ผิวแห้งคัน ผู้สูงอายุ ยังต้องพบเจอกับอีกหลายๆ ปัญหาผิว เพราะการคันผิวหนังเป็นเพียงจุดเริ่มตีนเท่านั้น โดยโรคผิวหนังอื่นๆ ที่อาจตามมา ประกอบด้วย
มะเร็งผิวหนัง
เนื่องจากเซลล์ผิวหนังมีการซ่อมแซมผิวปกติ หรือมีการแบ่งตัวที่ผิดปกติ จะพบได้ในคนที่แนวโน้มของยีนที่ผิดปกติ ร่วมกับการโดน UV เป็นเวลานาน รูปแบบของเซลล์ผิวหนัง อาจมีลักษณะนูนคล้ายไฝ หรือเป็นแผลเป็นนูน หรือเป็นแผลเรื้อรังไม่หาย ตำแหน่งที่อาจจะเป็นมะเร็งผิวหนังได้ง่าย
แผลเรื้อรังหายช้า
ในคนสูงอายุการซ่อมแซมแผลทำได้ช้าลง โดยเฉพาะคนสูงอายุที่ต้องนอนเตียงขยับช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ การนอนนานๆเกิดแผลกดทับ กลายเป็นแผลเรื้อรัง เช่น แถวก้นกบ
โรคตุ่มน้ำพองใส
เป็นโรคผิวหนังที่มักเกิดในคนสูงอายุ ซึ่งกลุ่มโรคตุ่มน้ำพองนั้นไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อโรค และไม่ใช่โรคติดต่อ แต่เกิดจากภูมิคุ้มกันของตนเองซึ่งทำงานผิดปกติ ไปทำลายโครงสร้างที่ทำหน้าที่ยึดเซลล์ผิวหนัง ทำให้เซลล์ผิวหนังแยกชั้นออกจากกัน กลายเป็นตุ่มน้ำและแผลถลอกนั่นเอง
ผื่นแพ้ยา
ในข้อนี้ จะเกิดจากการที่ผู้สูงอายุมีการใช้ยาหลายชนิดในการรักษาโรค จึงเป็นเหตุให้เกิดอาการแพ้ได้
แนวทางการดูแลและป้องกัน
1.อาบน้ำเย็น หรือ ประคบเย็น
ซึ่งอาจช่วยลดอาการคันลงได้ เนื่องจากการอาบน้ำอุ่นเป็นระยะเวลานานๆ จะทำให้ผู้สูงอายุผิวแห้งและเกิดอาการคันได้ การอาบน้ำเย็นจึงอาจช่วยให้ดีขึ้น
2. ทาครีมที่ให้ความชุ่มชื้นแก่ผิวหนังเป็นประจำ
รวมถึงเลือกใช้ผลิตภัณฑ์อาบน้ำที่เหมาะสมกับผิวให้ผู้สูงอายุแบบไม่มีสารซักฟอกที่แรงเกินไป หลีกเลี่ยงสิ่งที่กระตุ้นให้เกิดภาวะผิวแห้ง ถ้ามีอาการกำเริบมากขึ้นควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านผิวหนังไม่ควรซื้อยามาใช้เอง
3. หลีกเลี่ยงการถูกแสงแดดจัดเป็นเวลานาน
รวมถึงควรป้องกันแสงแดดโดยทาครีมกันแดด สวมหมวก กางร่ม และใส่เสื้อแขนยาว
4.ดื่มน้ำให้เพียงพอ
บุตรหลานควรหมั่นให้ผู้สูงอายุในครอบครัวดื่มน้ำให้เพียงพอ เพื่อสร้างความชุ่มชื่นให้กับผิวของท่านมากขึ้น และยังช่วยให้เกิดผิวแห้งลดลงได้ด้วย
5. หลีกเลี่ยงการเกาแรงๆ
หลีกเลี่ยงการเกาหรือเสียดสีบริเวณที่มีอาการคัน เนื่องจากจะกระตุ้นให้มีอาการอักเสบติดเชื้อที่ผิวหนังได้
ท้ายที่สุด ปัญหา ผิวแห้งคัน ผู้สูงอายุจะต้องใช้ชีวิตประจำวันลำบากเนื่องจากปัญหานี้ทำให้คุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุลดน้อยลง คุณจึงควร ดูแลผู้สูงอายุ เอาใจใส่ในเรื่องการอาบน้ำ และการทาโลชั่นบำรุงผิวของผู้สูงอายุด้วย เนื่องจากเป็นวิธีที่สามารถลดปัญหาผิวแห้งคันในผู้สูงอายุได้มากทีเดียว ทั้งนี้หากมีอาการอื่นๆ ที่รุนแรง สมาชิกในครอบครัวควรรีบพาผู้สูงอายุไปพบแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อที่จะเข้ารับการวินิจฉัยและรักษาตามอาการต่อไป
บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ
บทความอื่นๆ
ผู้ป่วย อัลไซเมอร์ ไม่ยอมนอน ดูแลอย่างไรดี?
ปวดศีรษะจากกล้ามเนื้อเกร็งตัว ในผู้สูงอายุ อันตรายหรือไม่ รักษาอย่างไร?
5 ท่า บริหาร หัวใจ ผู้ สูงอายุ ช่วยให้ผู้สูงวัยหัวใจแข็งแรง